Οι αθλητικοί τραυματισμοί είναι κάτι που μπορεί να συμβεί σε οποιοδήποτε αθλητή κατά τη διάρκεια της σταδιοδρομία του. Ευτυχώς, στις μέρες μας οι αθλητές είναι σε θέση να επωφεληθούν από την πρόοδο της αθλητιατρικής και της διατροφικής παρέμβασης, για την επούλωση που σχετίζονται με τον αθλητισμό.
Στόχος της διατροφικής φροντίδας είναι να προλάβει ή να επιδιορθώσει διατροφικές ελλείψεις, που θα μπορούσαν να εμποδίσουν στην επούλωση των τραυμάτων.
Σύμφωνα με την Ιατρική Σχολή του Στάνφορντ των Ηνωμένων Πολιτειών (Stanford School of Medicine), περίπου 30 εκατομμύρια παιδιά και έφηβοι συμμετέχουν σε κάποια μορφή οργανωμένου σπορ στις Ηνωμένες Πολιτείες με περισσότερους από 3,5 εκατομμύρια τραυματισμούς κάθε χρόνο. Ο Εθνικός Κολλεγιακός Αθλητικός Σύνδεσμος (National Collegiate Athletic Association) των Ηνωμένων Πολιτειών, αναφέρει ότι στους 460.000 σπουδαστές του τομέα αθλητισμού, σε 23 αθλήματα, έχουν περίπου 12.500 τραυματισμούς ετησίως.
Ακινητοποίηση και ατροφία των μυών
Για την διατροφική παρέμβαση στους τραυματισμένους αθλητές, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε τα είδη των τραυματισμών και το στάδιο αποκατάστασης των αθλητών. Για τις οξείες κακώσεις, όπως το σχίσιμο των συνδέσμων (αρθρώσεων) και τα κατάγματα των οστών, η ακινητοποίηση αποτελεί αναπόφευκτο μέρος της αποκατάστασης. Οι χειρουργικές επεμβάσεις, ανάλογα την περίπτωση, απαιτούν επίσης ανάπαυση και ακινητοποίηση. Αμέσως μετά από έναν οξύ τραυματισμό, ξεκινά η φλεγμονώδη απόκριση (αντίδραση), η οποία μπορεί να διαρκέσει από μερικές ώρες έως αρκετές ημέρες. Κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης, το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στην εξασφάλιση επαρκούς πρόσληψης θερμίδων, πρωτεϊνών και μικροθρεπτικών συστατικών για την επούλωση του τραύματος.
Στη φάση της επούλωσης οι ενεργειακές ανάγκες είναι 30-35 θερμίδες ανά κιλό σωματικού βάρους την ημέρα για τα ελαφριά τραύματα και 35-40 θερμίδες ανά κιλό βάρους για τα σοβαρά τραύματα. Οι ανάγκες αυτές καλύπτονται με υπερθερμιδικό διαιτολόγιο από το στόμα ή με ειδικά διαιτητικά σκευάσματα θερμιδογόνων θρεπτικών ουσιών που χορηγούνται με εντερικό καθετήρα ή με κεντρική παρεντερική σίτιση.
Το κλειδί για όλα τα στάδια της αποκατάστασης είναι η επαρκής πρόσληψη πρωτεϊνών.
Ο ρόλος τηςβιταμίνης C, της βιταμίνης Α και του ψευδάργυρου στην επούλωση των τραυμάτων έχει επίσης τεκμηριωθεί.
Η πλειοψηφία των τραυματισμένων αθλητών μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες τους σε θρεπτικά συστατικά από τις τροφές, στα πλαίσια μιας ισορροπημένης και ποικίλης διατροφής που βασίζεται σε πηγές άπαχων πρωτεϊνών σε συνδυασμό με αρκετές μερίδες φρούτων, λαχανικών και δημητριακών ολικής αλέσεως. Όσο το δυνατόν περισσότερη έμφαση πρέπει να δοθεί σε μη επεξεργασμένες τροφές παρά σε συμπληρώματα διατροφής για την παροχή των βασικών θρεπτικών συστατικών.
Οι ανάγκες σε υγρά για τους τραυματίες είναι 2-3 λίτρα το 24/ωρο. Τα υγρά αυτά χορηγούνται από το στόμα με τη μορφή νερού και ροφημάτων ή παρεντερικά με τη μορφή γαλακτικού Ringer και γλυκόζης.
Ανεπάρκεια θρεπτικών συστατικών και διαταραχές στην πρόσληψη τροφής
Ένας αθλητής που δεν μπορεί να πραγματοποιήσει οποιοδήποτε είδος άσκησης εξαιτίας ενός τραυματισμού, το πρώτο πράγμα που θα σκεφτεί είναι ο περιορισμός των θερμίδων και της πρόσληψης τροφής, αλλά οι έρευνες δείχνουν ότι κατά την οξεία φάση επούλωσης, αυξάνονται οι ενεργειακές ανάγκες. Αυτή η μειωμένη πρόσληψη τροφής βέβαια, ίσως και να υποδηλώνει μια υποκείμενη διατροφική διαταραχή, πράγμα που επηρεάζει την πρόσληψη θρεπτικών συστατικών, απαραίτητων για την ανάρρωση, θεραπεία και αποκατάσταση τους.
Όσον αφορά τα κατάγματα των οστών, είναι σημαντικό να αξιολογηθούν τα επίπεδα του ασβεστίουκαι της βιταμίνης D ενός αθλητή. Συνήθως ένα απλό κάταγμα οστών επουλώνεται επαρκώς σε 6-8 εβδομάδες. Παρόλο που είναι σημαντικό να βελτιστοποιηθεί η πρόσληψη ασβεστίου, η κατανάλωση μόνο μεγαλύτερης ποσότητας γάλακτος δε θα λύσει το πρόβλημα. Σημαντική είναι η γενικότερη διατροφική
εικόνα ενός αθλητή, διότι συνήθως δεν υπάρχει έλλειψη σε ένα μόνο θρεπτικό συστατικό. Οι τραυματισμένοι αθλητές με πολλαπλά κατάγματα έχουν ανάγκη συμπληρωματικής χορήγησηςασβεστίου και βιταμίνης D.
εικόνα ενός αθλητή, διότι συνήθως δεν υπάρχει έλλειψη σε ένα μόνο θρεπτικό συστατικό. Οι τραυματισμένοι αθλητές με πολλαπλά κατάγματα έχουν ανάγκη συμπληρωματικής χορήγησηςασβεστίου και βιταμίνης D.
Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2010 στο «Journal of Athletic Training» διαπιστώθηκε ότι η διαταραγμένη πρόσληψη τροφής, η αμηνόρροια και η χαμηλή οστική πυκνότητα αποτελούν τους τρεις πυλώνες που συσχετίζονται σημαντικά με μυοσκελετικές κακώσεις σε έφηβες αθλήτριες.
Μυϊκή αποκατάσταση και ανάπτυξη
Μετά τη φάση της ακινησίας λόγω αποκατάστασης, θα πρέπει οι αθλητές να συμβουλευτούν κάποιον διαιτολόγο-διατροφολόγο, έτσι ώστε να εξασφαλίσουν τη σωστή ποσότητα, ποιότητα και χρονοδιάγραμμα των τροφών, πλούσιων σε πρωτεΐνες, που θα συμβάλουν στον αναβολισμό των μυών. Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο online τεύχος, Φεβρουαρίου του 2011, του Annals of Nutrition & Metabolism, συνιστά την πρόσληψη πρωτεΐνης 1,2 γρ. ανά κιλό σωματικού βάρους για την αποκατάσταση της μυϊκής μάζας
