Νόμιμες οι συνενώσεις των δήμων.

Συνταγματικές και νόμιμες είναι οι συνενώσεις των δήμων και κοινοτήτων που έγιναν σύμφωνα με τον «Καλλικράτη» (Ν.3852/2010). Αυτό έκρινε η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας με με σειρά αποφάσεών της (35-40/2012) και ευρύτατη πλειοψηφία. 

Στο Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο, είχαν καταθέσει προσφυγές δήμοι και κοινότητες, οι περισσότεροι εκ των οποίων ήταν ορεινών περιοχών, υποστηρίζοντας ότι είναι αντισυνταγματικός. Στρεφόντουσαν επίσης κατά του και «Καλλικράτη» και κατά αποφάσεων του υπουργού Εσωτερικών με τις οποίες καθορίστηκε ο αριθμός των δημοτικών συμβούλων κάθε δήμου.

Από την Ολομέλεια του ΣτΕ, απερρίφθη ο ισχυρισμός των δήμων ότι ο Ν. 3852/2010 είναι αντίθετος στα άρθρα 26, 95 και 102 του Συντάγματος, καθώς οι καταργήσεις και ενσωματώσεις των δήμων ανά την Ελλάδα έγιναν με τον ίδιο το νόμο, χωρίς να προβλέπεται η έκδοση Προεδρικών Διαταγμάτων, υπουργικών

αποφάσεων ή άλλων αποφάσεων διοικητικών οργάνων. Έτσι, με τον τρόπο αυτό οι δήμοι δεν έχουν τη δυνατότητα να προσφύγουν στα δικαστήρια και να ζητήσουν δικαστική προστασία και έλεγχο της νομιμότητας των συνενώσεων, καθώς ευθέως ο Ν. 3852/2010 δεν μπορεί να προσβληθεί στο Συμβούλιο της Επικρατείας, παρά μόνο μπορούν να προσβληθούν υπουργικές αποφάσεις, αποφάσεις νομαρχών κ.λπ., οι οποίες εκδόθηκαν σε εκτέλεση του επίμαχου νόμου.

Η μειοψηφία, η οποία δεν υπερβαίνει τους τρεις δικαστές, υποστήριξε ότι οι συνενώσεις είναι αντισυνταγματικές, καθώς δεν διευκρινίζονται με ειδική αιτιολογία τα κριτήρια που χρησιμοποιήθηκαν για την καθεμία συνένωση, όπως είναι μορφολογικές ιδιορρυθμίες της κάθε περιοχής, οι χιλιομετρικές αποστάσεις που θα πρέπει να καλύψουν οι δημότες για να μεταβούν στη νέα έδρα του δήμου, οι οικονομικές συνθήκες της κάθε περιφέρειας κ.λπ.

Σύμφωνα με τις αποφάσεις της Ολομέλειας, οι συνενώσεις έγιναν σύμφωνα με δέσμη κριτηρίων που αντιστοιχούν στα κριτήρια του άρθρου 101 του Συντάγματος, αλλά και βάσει επιπλέον ειδικών κριτηρίων που εφαρμόστηκαν στο σύνολο των συνενώσεων σε όλη τη χώρα. Ακόμη, οι δικαστές δέχτηκαν ότι η διάταξη του άρθρου 102 του Συντάγματος επιτρέπει κατά την ενάσκηση νομοθετικής ή κανονιστικής εξουσίας την ευρεία συνένωση των ΟΤΑ στο πλαίσιο ανασυγκρότησης της τοπικής αυτοδιοίκησης.

Οι σύμβουλοι Επικρατείας αποδέχθηκαν τις εισηγήσεις των συναδέλφων τουςΝ. Μαρκουλάκη και Π. Καρλή, οι οποίοι έχουν υποστηρίξει ότι δεν αντίκειται στις διατάξεις του άρθρου 102 του Συντάγματος νόμος με το οποίο προβλέπεται η κατάργηση, ακόμη και σε ευρύτατη έκταση, πρωτοβάθμιων Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) με συνένωση ή συγχώνευσή τους σε ενιαίους (μεγαλύτερους) οργανισμούς και η ανάθεση στους οργανισμούς αυτούς της διοίκησης των τοπικών υποθέσεων των καταργούμενων δήμων και κοινοτήτων βάσει τοπικών δεδομένων και κριτηρίων, τα οποία συναρτώνται κατ’ αρχήν με τις γεωοικονομικές, κοινωνικές και συγκοινωνιακές συνθήκες των οικείων περιοχών, σύμφωνα με το άρθρο 101 του Συντάγματος.